Voor zorgbehoevende oudere mensen bestaan er verschillende oplossingen. Het klassieke verblijf in een rusthuis lijkt meer en meer de allerlaatste optie te zijn. Ondertussen zijn ook serviceflats waar nog relatief zelfstandige ouderen vertoeven algemeen ingeburgerd. Dit zijn echter meestal vrij kostelijke aangelegenheden. Meer en meer mensen zoeken naar andere oplossingen. De kangoeroewoning werd een nieuw concept. Samen met de (schoon)ouder(s) opnieuw onder één dak gaan wonen is een groeiend idee dat meer en meer in de praktijk wordt omgezet. Echter, hier stelt zich een privacy-probleem.

Een zorgwoning in eigen tuin

De oplossing hiervoor lijkt een “zorgwoning” in de tuin te zijn. Bouwfirma’s spelen op deze nieuwe trend in en bieden een ruim assortiment aan. Variaties van houten constructies tot vaste of mobiele container-units alsook aanpassingswerken aan bestaande bijgebouwen worden sinds enkele jaren gretig aangereikt als alternatief op de klassieke zorgwoning.

De Vlaamse overheid juicht zulke initiatieven toe en zag zich dan ook genoodzaakt de regelgeving hierrond aan te passen en te versoepelen. Er dient geen speciale omgevingsvergunning ( of bouwvergunning ) meer aangevraagd te worden en de tussenkomst van een architect is niet meer verplicht voor constructies waarvoor geen stabiliteitswerken nodig zijn. U dient sedert 16 augustus 2021 enkel nog melding te maken van de installatie van een zorg-unit.
Uw melding volstaat wanneer aan onderstaande voorwaarden werd voldaan:

• Zorg-unit huisvest maximaal 2 personen.
• Eén der beide bewoners moet minstens 65 jaar of hulpbehoevend zijn ( Definitie van “Hulpbehoevend” = In aanmerking komen voor een tegemoetkoming van de Vlaamse Sociale Bescherming of hulp nodig hebben om zelfstandig te kunnen wonen ).
• Zorg-unit huisvest een zorgverlener van een zorgbehoevende die in het vergunde hoofdgebouw woont waarvan zij/hij ook de (blote) eigenaar is.
• Slechts 1 zorg-unit per hoofdwoning. Voor meerdere zorg-units dient u een omgevingsvergunning aan te vragen.
• Maximale netto-bewoonbare oppervlakte 50 m².
• Maximale hoogte voor mobiele zorg-units = 3,5 meter.
• Positie zorg-unit binnen een straal van 30 meter van de hoofdwoning.
• In de voortuin zijn zorg-units verboden, in de zij-tuin moet een minimale afstand van 3 meter met de perceelsgrens gerespecteerd worden, in achtertuinen minimaal 1 meter van de perceelsgrens.
• Ontbossing of aanzienlijke reliëf- of terreinaanpassingen zijn verboden.
• Nutsvoorzieningen en afvoer afvalwater dienen gekoppeld te zijn aan de hoofdwoning.
• Uitbreidingen van bestaande bijgebouwen tot maximaal 50 m² zijn wel vergunnings-plichtig.
• In verkavelingen waar een verbod op bijkomende woongelegenheden geldt of in het geval van zonevreemde woningen volstaat de meldingsplicht.
• Mobiele units worden beperkt in de duur tot 3 jaar met mogelijkheid tot een éénmalige verlenging van nog eens 3 jaar mits een eenvoudige melding. Voor extra verlengingen buiten deze periode dient een omgevingsvergunning aangevraagd te worden.
• Bij stopzetting van de zorgrelatie verplichte afbraak en verwijdering van de verplaatsbare zorg-unit constructie en een eventueel aangelegde toegang binnen 3 maanden.

Het is belangrijk te weten dat een (gratis) melding via het omgevingsloket (omgevingsloketvlaanderen.be) binnen de 2 jaar in de praktijk dient omgezet te worden, zo niet vervalt de akte van melding. Ook de stopzetting van de zorgsituatie is meldings-plichtig wanneer deze ophoudt te bestaan en de zorg-unit niet meer als dusdanig gebruikt wordt. Een zorg-unit wordt via de melding verbonden met een hoofdwoning, niet met een persoon. Achtereenvolgens kan een zorg-unit dus verschillende personen huisvesten binnen de maximaal toegelaten termijnen.

Conclusie

Het bestaansrecht van zorg-units is onlosmakelijk verbonden met hun functie. Bijgebouwen als zorg-unit hebben een tijdelijk karakter uit hun aard indien ze via een melding en zonder omgevingsvergunning geplaatst werden.